Powstaje jednak zasadnicze pytanie czy działania zmierzające do radykalnej poprawy możliwości funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami w życiu społecznym, są wystarczającym warunkiem realizacji szeroko rozumianej emancypacji tej grupy społecznej. Emancypacji rozumianej jako uwolnienie od barier i przeszkód utrudniających samodzielne i niezależne życie. Że są warunkiem koniecznym zgoda, ale czy wystarczającym? Czy możemy przyjąć, że zmiana obecnie funkcjonujących warunków życia osób z niepełnosprawnościami, doprowadzi sama z siebie do zmiany postaw i zachowań zdecydowanej większości niepełnosprawnych obywateli. Ich stosunku do edukacji, zatrudnienia, aktywności politycznej i społecznej. Jednym słowem czy sprawi, że staną się aktywni zawodowo i społecznie, że zechcą, tak jak obecnie nie chcą, aktywnie korzystać ze swoich praw obywatelskich i politycznych, wyborczych i społecznych?
Wydaje się, że nie do końca. Zmiana postaw wymaga aktywności, zmiany zachowań, inicjatywy, motywacji, zmiany nastawienia do świata, życia i siebie samego. Jak wynika z badań przeprowadzonych ostatnio pod egidą PFRON jednym z największych problemów dotykających osób z niepełnosprawnością jest ich bierność zawodowa i społeczna. Niepełnosprawni niechętnie podejmują pracę, edukację, rehabilitację. Dodajmy do tego niechęć do aktywności społecznej czy politycznej (nikłe uczestnictwo w wyborach, członkostwo w organizacjach społecznych czy politycznych) to otrzymamy w miarę prawdziwy obraz tej grupy społecznej. Oczywiście nie możemy od wszystkich osób wymagać wysokiego poziomu zaangażowania społecznego czy zawodowego. Duża część tej społeczności nie ma obiektywnie możliwości uczestnictwa w głównym nurcie życia społecznego.
Nie ulega jednak wątpliwości, że zdecydowana większość osób niepełnosprawnych mogłaby, gdyby tylko chciała, zwiększyć swój poziom partycypacji społecznej i zawodowej. Jest to z jednej strony jak tego chciał były prezes PFRON Robert Kwiatkowski polska racja stanu – polska gospodarka potrzebuje większej aktywności zawodowej niepełnosprawnych. Z drugiej warunek konieczny emancypacji społecznej osób niepełnosprawnych co jest istotną wartością społeczną.
Rozwiązaniem problemu jest aktywna polityka przeciwdziałania bierności zawodowej i społecznej niepełnosprawnych. Aby to osiągnąć należy w działaniach na rzecz osób niepełnosprawnych w centrum należy postawić osobę z niepełnosprawnością.
Ważne są warunki funkcjonowania społecznego, prawa jakie jej przysługują, bariery utrudniające jej normalne życie. Postawy i nastawienie społeczeństwa (w tym pracodawców do osób niepełnosprawnych).
Równie ważne, jeżeli nie ważniejsze jest sprawić aby osoby niepełnosprawne nie tylko mogły ale chciały być aktywnymi członkami swoich społeczności, by chciały (zwłaszcza jeśli mogą) pełnić role społeczne dostępne dla wszystkich członków społeczeństwa.